Makaleler

1-iş kazası nedir?

İş kazası, kişinin çalışma hayatında 5510 sayılı Kanunda sayılan hallerden birinde meydana gelen ve sigortalıyı bedenen veya ruhen engelli hale getiren olaydır. 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13. maddesine göre, iş kazası;

• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, 
• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle
• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda
•  Hizmet akdi ile çalışan emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
• Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, 
• Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle meydana gelen olaylardır.

2-Bir Olayın İş Kazası Sayılabilmesi için 

Öncelikle iş kazası geçiren kişinin,

• Sigortalı olması,
• 5510 sayılı kanunun 13 maddesinde belirtilen yerlerde bir olay ile karşılaşmış olması,
• Olay sonrası bedenen veya ruhen engelli hale gelmesi gerekmektedir. 

3- 5510 sayılı  SGK kanun gereği  iş kazası sigortasından sağlanan haklar nelerdir?

İş kazası sigortasından doğan haklardan yararlanabilmek için herhangi bir prim günü sınırı bulunmamakta olup, iş kazası sigortasından sağlanan haklar şunlardır:

• Geçici İş Göremezlik Ödeneği;:Geçici iş göremezlik ödeneği; sosyal sigortacılık bakımından, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigorta kollarından istirahatli  bulunan sigortalıya işten kaldığı günler için Kurumca ödenen parasal yardımdır.
  
• Sürekli İş Göremezlik Geliri:Kurumca, iş kazası geçiren veya meslek hastalığına tutulan sigortalıya sağlanan sağlık yardımı ve tedavi sonunda, şayet sigortalının geçici iş göremezlik durumu düzelip çalışma gücü yeniden kazanılmamışsa, sürekli iş göremez duruma düşen bu sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanır.

 

• Ölüm Geliri:Ölüm geliri; sigortalının sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ya da iş kazası veya meslek hastalığı sonucu hayatını kaybetmesi sonucu sigortalının hak sahiplerine bağlanan gelirdir.

 

•  Evlenme Ödeneği:Evlenme ödeneği, evlenecek olan çiftlere maddi destek sağlama amacıyla verilen bir yardımdır. Bu yardımı alabilmek için belirli koşulları sağlamak gerekmektedir. Öncelikle, çiftlerin müstakbel eşlerinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaları gerekmektedir.
  
•  Cenaze Ödeneği:Cenaze ödeneği, Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden ölen sigortalının ailesine bir defa yapılan yardımdır.Cenaze ödeneği tutarı her yıl bir önceki yıl için Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı tarafından açıklanan Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) değişim oranında artırılarak belirlenmekte olup, “2023 yılı için cenaze ödeneği miktarı 2.054,00 TL'dir.”

4-İş kazası  sorası hak kaybını uğramamak için izlenecek yol nedir?

• Bir işveren, yaşanan kazayı 3 gün içerisinde e-Devlet üzerinden veya Sosyal Güvenlik Kurumuna doğrudan giderek bildirmek zorundadır. İşçi olarak bildirimin yapılıp yapılmadığını SGK müdürlüğünden kontrol ediniz.
• İşçi tarafı olarak iş kazsının gerçekleştiği SGK  müdürlüğüne 

a-İş kazası iş verence bildirilmiş olsun veya olmasın iş kazası geçiren işçi , ölüm halinde hak sahipleri SGK il müdürlüğüne iş kazası bildirimi yapınız. 

b-Bildirim sürecinde  SGK il müdürlüğünden  maktu düzenlenmiş bir form verilecek olup ilgili formu eksiksiz doldurunuz. 

c-İlgili formda genel olarak talep edilecek belgeler , iş kazsı tutanakları, iş kazasıyla ilgili tanık beyanları, iş kazsının intikal ettiği kolluk kuvveti ve /veya savcılık soruşturma numarası, erkekler için askerlik durum belgesi, iş kazası sonrası tedavi raporları , 

d-Başvurunuza talepleriniz yönünden ıslak  imzalı bir dillekçe ekleyin;

 

Örnek dilekçe ;

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

…………  SOSYAL GÜVENLİK MERKEZİ İL MÜDÜRLÜĞÜNE

BAŞVURUDA 

BULUNAN İŞÇİ: (………….)Tc no:…………………

İŞVEREN           : …………………………………….

 

 

 

KONU               :………. tarihinde meydana gelen iş kazasına ilişkin olarak iş kazası tahkikatının başlatılarak, iş  kazası tespiti yapılmasını, maluliyet raporu alınması ile rapor sonucuna göre sürekli iş göremezlik geliri ve maluliyet aylığı bağlanmasını içerir taleplerimizden ibarettir.

AÇIKLAMALAR :

• İş yerini , yaptığınız işi, işle ilgili bilgileri anlatınız 
• İş kazası nasıl meydana geldi , kazda iş verenin ve /veya iş veren çalışanlarının kusurlarını anlatınız.
• İş kazsı sonucu hangi tedavileri , hangi hastanelerde gördünüz açıklayınız.
• İş kazsı sonucu savcılıkça  soruşturma yürütülmekte ise soruşturma veya mahkemede  ceza davası açılmış ise  dosya esas numaralarını belirtiniz.
• ………Geçirdiğim iş kazası sebebiyle kurumunuzca tahkikat başlatılarak iş kazası tespiti yapılmasını, iş kazası sonucu kalıcı iş göremezliğimin  tespiti adına Meslek Hastalıkları Hastanesine sevki ile maluliyet oranının belirlenmesini ve işbu maluliyet raporu doğrultusunda  tarafıma sürekli iş göremezlik geliri ile şartlarını sağlaması halinde maluliyet aylığı bağlanmasını talep  ediniz. 

 

TALEP VE SONUÇ:

Yukarıda arz ve izah olan nedenlerle …………  tarihinde geçirdiğim  iş kazası ile ilgili olarak;

1-Öncelikle iş kazası tahkikatının başlatılarak, iş  kazası  tespiti yapılmasını,

2-İş  kazsı  sonucu kalıcı iş göremezliğinin tespiti adına Meslek Hastalıkları Hastanesine sevkimi,

3-Tarafımın  sürekli iş göremezliğe ilişkin maluliyet oranının belirlenmesini,

4-Maluliyet raporu doğrultusunda tarafıma sürekli iş göremezlik geliri ile şartlarını sağlaması halinde maluliyet aylığı bağlanmasını arz ederim. Tarih…….

                                                                 TALEPTE BULUNAN ad soyad imza 

    Ekler:HASTANESİ RAPORLARI ,KAZA YERİ FOTOĞRAFLARI KAZA SONRASI İLK RAPOR,SORUŞTURMA  ve/veya CEZA DAVA DOSYASI  ,SGK HİZMET DÖKÜMÜ ERKELLER İÇİN ASKERLİK DURUM BELGESİ ve İLGİLİ BELGELER 

5-İş kazası sonrası iş verene karşı alçılacak maddi , manevi tazminat davası 

İşveren veya işçinin iş kazsının SGK ‘ya bildirimiyle birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’nun görevlendireceği müfettişler  aracılığıyla inceleme yapılarak meydana gelen olayın iş kazası olup olmadığına yönelik raporu düzenler.

a-Rapor sonucu olayın iş kazası olarak nitelendirilmesi halinde hak sahibi iş mahkemesinde doğrudan maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

b- Rapor sonucu olayın iş kazası olarak nitelendirilmez ise hak sahipleri tarafından SGK ve İş veren taraf gösterilerek iş mahkemelerinde iş kazasının tespiti davası açılması gerekmektedir.

c- İş bu davanın sonucu olayın iş kazası olarak tespit edilmesi ve kesinleşmesi üzerine iş kazsından kaynaklı maddi , manevi tazminat davası açılmış ise mahkemece davaya devam edilecektir. 

Not: SGK başvuru  yapılmadan ve/veya başvuru üzerine iş kazası raporu beklenmeden iş kazsından kaynaklı maddi , manevi tazminat davası açılmasına engel bulunmamaktadır. Fakat İş kazası kuruma (SGK) bildirilmeden tazminat davası açılmışsa, iş mahkemesi tarafından davacıya iş kazası iddiasını Sosyal Güvenlik Kurumuna ihbar etmesi için süre verilecek olup olayın Kurumca iş kazası olarak nitelendirilmesi ve   itiraz olunmaması veya iş kazsının ayrı bir dava ile mahkemece tespit esilmesini  iş kazası davası görülen  mahkemece beklenecektir. 

6-İş kazasında maddi tazminat 

İş kazası nedeniyle zarara uğrayan işçinin tazminat miktarı belirleyecek unsurlar işçinin aylık toplam geliri, iş gücü kayıp oranı , kazaya neden olan olayda  işçi ve iş verenin kusuru değerlendirilerek maddi tazminat belirlenecektir.

 Maddi tazminat davasında işçi aşağıdaki kalemleri talep edebilir:

• Tedavi giderleri
• Kazanç kaybı
• Çalışma gücünün azalmasından/yitirilmesinden doğan zararlar
• Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zararlar

 

İş kazsı sonrası işçinin ölümü halinde

• Cenaze giderleri.
• Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri 
• Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin (ölenin anne, baba, eş ,çocukları ve desteğine muhtaç olan kişiler )bu sebeple uğradıkları kayıplar olup ölüm halinde isteyebileceği maddi tazminattır.

 

7-İş kazasında manevi tazminat 

Bu tazminatın amacı; kişilik haklarına yöneltilen ,çektiği üzüntüyü ve uğradığı ruhsal sarsıntıyı gidermeye yardımcı olacak tanzim yoludur. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu (HGK) vermiş olduğu kararda manevi tazminatın amacının sadece rahatlatmak duygusu vermek olmadığını aynı zamanda zarar veren yanı da, dikkat ve özen göstermek konusunda etkileyecek bir yaptırımla caydırıcı olabilmek, olduğunu belirtmiştir.

Manevi Tazminat Miktarının Belirlenmesinde Dikkate Alınacak Esaslar

• Olayın Özellikleri: 
• Zarar Görenin Özellikleri:

Zarar Görenin Fiziksel Özellikler

Zarar Görenin Mesleki ve Sosyal Durumu

Zarar Görenin Kusuru

• Zarar Verenin Özellikleri

Zarar Verenin Sosyal ve Ekonomik Durumu 

Zarar Verenin Kusuru

• Olay tarihi itibariyle paranın satın alma gücü.
• Meydana gelen manevi zararın büyüklüğü 

 

8-Maddi ve Manevi Tazminat Davasında Zamanaşımı Süresi 

• İş Kazası da işveren ile işçi arasındaki sözleşmeye aykırılıktan meydana gelmektedir. Bu halde iş kazası nedeniyle açılacak tazminat davalarında kural olarak iş kazsının meydana geldiği tarihten itibaren TBK 146. Maddesinde düzenlenen 10 yıllık zamanaşımı süresi uygulanacaktır.
• iş kazası nedeniyle bir ceza davası açılmışsa ve ceza davasının “dava zamanaşımı süresi” daha fazla ise, iş kazası nedeniyle tazminat davasında da ceza davsı zaman aşımı süresi  uygulanacaktır.

 

Mail:[email protected]   

Gsm:05055069381 

İl : Bursa   

                                                                                    Av.İLKER KILIÇ